Herstorie w Muzeum Piłsudskiego.
Wśród nich także losy upamiętniania Marii Skłodowskiej-Curie.
7, 9.12.2022
„Historię swą piszcie same. Polityka, historiografia i muzealne narracje z perspektywy kobiet” – pod takim tytułem w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku odbyła się konferencja naukowa. Wydarzenie poświęcone kobiecej aktywności na przestrzeni stulecia ma zainspirować do szerszych badań naukowych, ale także rozbudzić publiczną debatę o roli kobiet w historii.
Impulsem do organizacji konferencji naukowej była przypadająca w grudniu 2022 roku 140. rocznica urodzin Aleksandry Piłsudskiej – małżonki marszałka. Stała się ona okazją do przypomnienia zasług jej, ale też obu córek: Jadwigi Piłsudskiej-Jaraczewskiej oraz Wandy Piłsudskiej, które działały na rzecz zachowania dziedzictwa II Rzeczpospolitej i przyczyniły się do utworzenia Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.
Uzyskanie praw wyborczych w 1918 r. stanowiło jedynie formalny początek drogi do szerszego udziału kobiet w życiu politycznym II Rzeczpospolitej. Jakie w rzeczywistości były możliwości, bariery oraz efekty działalności obywatelek na tym polu w okresie międzywojennym? Prelegenci przyjrzeli się obecności kobiet w przestrzeni publicznej II Rzeczpospolitej, obszarom ich aktywności oraz przeanalizowali biografie kobiet zaangażowanych politycznie.
Przedmiotem refleksji była też kwestia konstruowania opowieści o przeszłości własnej kobiet: ich aktywnościach społecznych i obywatelskich, udziale w walce o niepodległość i kształtowaniu struktur państwa.
Uczestnicy przyjrzeli się prezentacji historii kobiet w muzeach okresu międzywojennego, a także omówili międzywojenne inicjatywy mające na celu upamiętnienie i publiczną prezentację dokonań kobiet.
Idea utworzenia Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie powstała jeszcze przed II wojną światową. Siostry uczonej, Bronisława Dłuska i Helena Skłodowska-Szalay zadbały o zachowanie pamiątek związanych z noblistką. Pierwsza biografia, „Maria Curie”, wyszła spod pióra młodszej córki, Ewy Curie. Wpływ rodziny Marii Skłodowskiej-Curie na kształtowanie wizerunku noblistki w Polsce był tematem referatu przygotowanego na konferencję przez Sławomira Paszkieta – dyrektora Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.
Konferencja odbyła się z inicjatywy Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku we współpracy z Instytutem Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, Wydziałem Historii Uniwersytetu Warszawskiego oraz realizatorkami projektu badawczego „Patriotki jutra?” finansowanego przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.
Wydarzenie to rozpoczęło obchody Roku Aleksandry Piłsudskiej, którym został ogłoszony 2023.
Zapraszamy do obejrzenia retransmisji konferencji:
Id
CZĘŚĆ PIERWSZA
I. Dlaczego historia kobiet w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku?
Otwarcie konferencji dr Robert Andrzejczyk, dyrektor Muzeum Piłsudskiego; mgr Agnieszka Kaczmarska, komitet organizacyjny konferencji.
II. Kobiety w II Rzeczpospolitej w walce o polityczną podmiotowość.
Wykład wprowadzający, dr hab. Joanna Dufrat.
III. Kobiety u boku przywódców państw w Europie Środkowej
w dwudziestoleciu międzywojennym. Oficjalne role a działalność i sprawczość małżonek oraz córek polityków.
dr Mariusz Kolmasiak, Rola Aleksandry i Józefa Piłsudskich w powstaniu i działalności Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa”
dr Angelique Leszczawski-Schwerk, First Ladies-Women of politicians. Women of politics in the Weimar Republic
dr Tomas Pavlicek, Alice Masaryková jako polityczna współpracowniczka ojca
Moderacja: dr Iwona Dadej
IV. Regionalne i lokalne zaangażowanie polityczne kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym
dr Paweł Parys, Kobiety w powstaniach śląskich
dr Ludwika Majewska, Zaangażowanie kobiet na rzecz zwiększenia ich roli w życiu publicznym w Piotrkowie Trybunalskim w latach 1918-1939
dr Anna Zielińska-Fedoruk, Studium gdańskich przypadków. Kobiety w Wolnym Mieście Gdańsku
dr Mateusz Ratyński, Kobiety w ruchu ludowym
dr hab. Alla Shvets, Women Movement in interwar period Ukraine
Moderacja: prof. Anna Landau-Czajka
V. Zaangażowanie i sprawczość kobiet – ujęcia biograficzne
Marianna Zakrzewska, Halina Krahelska (1886-1945): czerwona droga polskiego feminizmu
dr hab. Agnieszka Cieślik, Informacja własna z Berlina. Maria Męcińska jako korespondentka zagraniczna
dr hab. Natalia Mysak, „Kobieta jest człowiekiem i ma prawo do wolnego, niezależnego życia”: działalność publiczna i polityczna Ołeny Kysiłewskiej
dr hab. Iryna Matiash, Nadiya Surovtseva: pierwsza kobieta w kierownictwie ukraińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Moderacja: dr Anna Nowakowska-Wierzchoś
VI. Historie, teksty, narracje: historiografia w perspektywie płci
dr hab. Weronika Bednarczuk, Literatura zaangażowana w przestrzeni publicznej – pisarki i aktywizm polityczny w II RP – przykład zwolenniczek prawicy (online)
mgr Anna Wardzińska, Zofia Zawisza-Kernowa i jej działalność polityczno-publicystyczna w okresie międzywojennym
Moderacja: dr hab. Dobrochna Kałwa
CZĘŚĆ DRUGA
I. Polityki pamięci i strategie upamiętniania
dr hab. prof. UAM Iwona Chmura-Rutkowska, dr hab. prof. UAM Edyta Głowacka-Sobiech, Praktyki pamięci i strategie upamiętniania pierwszych naukowczyń uniwersytetu w Poznaniu
dr Małgorzata Tkacz-Janik, Niemożliwe rekonstrukcje, czyli upamiętnianie Górnoślązaczek (przypadek Elżbiety Korfanty)
mgr Dorota Zawacka-Wakarecy, Gen. prof. Elżbieta Zawacka – Kustosz Pamięci Narodowej
mgr Kamila Zimoń, Pierwsza oficer Policji Państwowej w II RP Stanisława Paleolog – formy i czas jej upamiętniania
Moderacja: dr hab. prof. IH PAN Katarzyna Sierakowska
II. Muzealne narracje w okresie międzywojennym
dr Iwona Dadej, Kustoszki i pracownice muzeów – ich wpływ na narrację historyczną i politykę wystawienniczą w II RP
dr Anna Nowakowska-Wierzchoś, Muzeum Zasłużonych Polek we Lwowie (1929-1939) jako przykład kobiecych strategii muzealnych
mgr Lyana Mytsko, New History of Lviv Municipal Art Center in rooms of The Museum of Distinguished Polish Women
Moderacja: mgr Agnieszka Kaczmarska
III. Historia kobiet we współczesnych narracjach muzealnych (część I)
mgr Sławomir Paszkiet, Wpływ rodziny Marii Skłodowskiej-Curie na kształtowanie wizerunku noblistki w Polsce
mgr Sara Herczyńska, Herstorie domów-muzeów
dr Izabela Desperak, Muzea i kobiety. Wzajemne oddziaływanie muzeów i herstorycznych NGOsów na przykładzie działalności Łódzkiego Szlaku Kobiet
Moderacja: mgr Małgorzata Basaj, dr Iwona Dadej, dr Anna Nowakowska-Wierzchoś
IV. Historia kobiet we współczesnych narracjach muzealnych (część II)
mgr Pamela Leończyk, Karolina Pluta, Nieopowiedziane historie – o potencjale pracy teatralnej w muzeum na przykładzie spektaklu „Piłsudska: Unmuted”
dr Joanna Hytrek-Hryciuk, Przywrócona. Jadwiga Nowak-Jeziorańska w kontekście działań edukacyjnych i wystawienniczych Muzeum Pana Tadeusza i Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu
mgr Magdalena Zych, mgr Dorota Majkowska-Szajer, POWERBANK/ siła kobiet – wystawa w 111-lecie powstania Muzeum Etnograficznego w Krakowie
Moderacja: mgr Małgorzata Basaj, dr Iwona Dadej, dr Anna Nowakowska-Wierzchoś
V. Dyskusja końcowa, podsumowanie obrad
red. M. Skalska